Hayalet Köy: Terk Edilmiş Bir Medeniyetin Sessiz Tanığı

Tarihi taşlara dokunmanın, geçmişle göz göze gelmenin en çarpıcı adreslerinden biri Kayaköy. Muğla’nın Fethiye ilçesinde, yamaçlara kurulmuş bu sessiz köy; bir zamanlar Rum ve Türk halkının birlikte yaşadığı, hayatın kaynaştığı ama sonrasında kaderine terk edilen unutulmaz bir yerleşim alanı. Karmylassos, Levissi, Kayaköy ya da Hayalet Köy… İsmi ne olursa olsun, her taşı ayrı bir hikâye fısıldıyor ziyaretçisine.

Kayaköy’ün geçmişi Likya Uygarlığı’na, yani M.Ö. 3. binli yıllara kadar uzanıyor. Ancak bugün görülen yapılar, 19. yüzyıldan kalma. Osmanlı döneminde buraya yerleşen Rumlar, kentin kalıntılarını yeniden ayağa kaldırarak “Levissi” ismiyle canlandırdılar. Aynı dönemlerde bölgede Yörük Türklerinin de yaşadığı biliniyor. Yani Kayaköy, yıllar boyunca farklı kültürlerin bir arada yaşadığı bir kardeşlik köyüydü.

Bu huzurlu yaşam 1923 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan nüfus mübadelesiyle bozuldu. Rum halkı köyü terk etmek zorunda kaldı ve bir daha asla dönemediler. Gidenler, geri geliriz diye eşyalarını Türk komşularına emanet etti ama geri dönüş asla olmadı. Yerlerine gelen mübadiller ise bölgenin yapısına alışamadı ve zamanla köyü tekrar boşalttılar.

Kayaköy’deki evler, kiliseler, şapeller, okullar ve değirmenler terk edildikten sonra uzun yıllar defineciler, yağmacılar ve ilgisizlik yüzünden zarar gördü. 1957 yılında yaşanan büyük deprem sonrası bazı evlerin kapıları ve pencereleri sökülerek başka yapılarda kullanıldı. Böylece köy, gerçek anlamda bir hayalet köye dönüştü.

Bugün Kayaköy'de gezenler, yaklaşık 3.500 taş evin kalıntıları arasında dolaşırken geçmişin izlerini adeta hissediyor. Hiçbir evin diğerinin güneşini kesmeyecek şekilde inşa edilmiş olması, dönemin mimari zekâsına hayran bırakıyor. Taksiyarhis ve Panaghia Pirgiotissa isimli iki büyük kilise, 14’ten fazla şapel, kız ve erkek okulları, yel değirmenleri ve su kaynaklarıyla Kayaköy, geçmişin dokusunu hâlâ koruyor.

Muğla Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 2011 yılında 736 yapısı tescil edilen Kayaköy, bugün hem tarih meraklılarının hem de fotoğraf tutkunlarının uğrak noktası.

Fethiye merkeze yalnızca 8 kilometre uzaklıkta bulunan bu etkileyici yerleşim, dolmuşlarla kolayca ulaşılabilir konumda. 2024 yılı itibarıyla giriş ücreti 60 TL. Müzekart sahipleri ise ücretsiz gezebiliyor.

Ve unutmayın…

Bir gün yolunuz Fethiye’ye düşerse, Kayaköy’ü görmeden asla dönmeyin.